Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Λεμεσού (Κύπρου)

Λειτουργεί από το 1985 στο ισόγειο μιας μεγάλης νεοκλασικής κατοικίας (Αγίου Ανδρέου 253, Λεμεσός) με έντονα διακοσμητικά στοιχεία μπαρόκ, που χτίστηκε το 1922 και δωρήθηκε στο δήμο Λεμεσού από τον τελευταίο ιδιοκτήτη της, Ιωάννη Σχίζα. Το 1989 το μουσείο τιμήθηκε με το ευρωπαϊκό βραβείο Europa Nostra. Tα περισσότερα από τα 500 εκθέματα από το 19ο και τις αρχές του 20ού αι. παρουσιάζονται ταξινομημένα κατά θεματικούς κύκλους σε έξι χώρους. Όλα τα αντικείμενα είναι αριθμημένα και συνοδεύονται από επεξηγηματικές σημειώσεις. Ο πρώτος χώρος αριστερά είναι αφιερωμένος στην κυπριακή αγροτική φορεσιά. Η ανδρική ενδυμασία, δείγματα της οποίας μπορείτε να δείτε εντός και εκτός των προθηκών, αποτελούνταν από πουκάμισο βαμβακερό, σκουρόχρωμο για τις καθημερινές μέρες και μεταξωτό για τις γιορτές και την Κυριακή. Από πάνω φορούσαν το γιλέκο ή το ζιπούνι και από κάτω μαύρη βράκα, που επικράτησε σε ολόκληρο τον ελλαδικό νησιώτικο χώρο. Οι γυναίκες φορούσαν κι αυτές πουκάμισο βαμβακερό τις καθημερινές και μεταξωτό τις γιορτές και από πάνω τη σαγιά, ένα βαρύ φόρεμα, ανοιχτό μπροστά στο στήθος. Aπό τον τοίχο κρέμεται ένα γύψινο διακοσμητικό ράφι (σουβάντζα, το ξύλινο καλούπι της οποίας βρίσκεται στον τρίτο χώρο δεξιά), πάνω στην οποία έχουν τοποθετηθεί δύο πανέρια και τρία μικρά χρηστικά κεραμικά. Στην αριστερή προθήκη του δεύτερου χώρου αριστερά εκτίθενται και κάποιες άλλες αγροτικές ενδυμασίες και αγροτικά εργαλεία, όπως ένας πέτρινος χερόμυλος, καθώς και πέντε πήλινα αγγεία με πλούσια διακόσμηση, χαρακτηριστικά της τέχνης των εργαστηρίων στο Φοινί. Στη δεξιά προθήκη βλέπετε αστικές γυναικείες και ανδρικές ενδυμασίες. Ο τρίτος χώρος στην αριστερή πλευρά έχει διαρρυθμιστεί σε υπνοδωμάτιο. Στον τοίχο επάνω από το ξυλόγλυπτο κρεβάτι έχει τοποθετηθεί μια ξύλινη θήκη σε σχήμα καρδιάς, η οποία περιέχει ένα ζευγάρι στέφανα του γάμου. Άλλα νυφιάτικα στέφανα από κερί σε σχήμα ανθών λεμονιάς εκτίθενται σε μια προθήκη. Στον ίδιο χώρο μια μεγάλη ντουλάπα, ένα ξυλόγλυπτο σεντούκι και μια κούνια συμπληρώνουν τον εξοπλισμό. Στον πρώτο χώρο της δεξιάς πλευράς παρουσιάζονται εργαλεία, τα οποία χρησίμευαν μέχρι και πριν από λίγες γενεές σε μια από τις σπουδαιότερες ενασχολήσεις των γυναικών στο σπίτι, την παραγωγή υφασμάτων. Για την προετοιμασία του ακατέργαστου υλικού (βαμβάκι, μετάξι, μαλλί, λινάρι) χρησιμοποιούσαν εργαλεία, όπως το δοξάρι για το τόξευμα του βαμβακιού, το δουλάππι, που χρησίμευε για το τύλιγμα του νήματος στα καλάμια, την ανέμη και το αδράχτι. Μετά μπορούσε να αρχίσει η εργασία στον αργαλειό (αρκαστήρι). Στις προθήκες του ίδιου χώρου μπορείτε να δείτε τραπεζομάντιλα, σεντόνια και μαντίλια, καθώς και μια γυναικεία φορεσιά. Ο δεύτερος χώρος δεξιά περιέχει αντιπροσωπευτικά δείγματα της κυπριακής χειροτεχνίας: τορναρέτους (υφάσματα κεντημένα που έμπαιναν περιμετρικά στο κάτω μέρος του κρεβατιού, κρεβατόγυροι), ασπροπλούμια (βαμβακερά υφάσματα που τα χρησιμοποιούσαν κυρίως για σεντόνια), πολλά κεντήματα και δαντέλες. Πάνω σε μια ξύλινη σουβάντζα (ράφι) υπάρχουν διάφοροι τύποι μερρέχας (ειδικό γυάλινο σκεύος στο οποίο έβαζαν ροδόσταγμα ή ανθόνερο). Ο τρίτος χώρος δεξιά έχει διαρρυθμιστεί σε κουζίνα. Εκτός από τα μαγειρικά σκεύη, έχει συγκεντρωθεί εδώ και ένας μεγάλος αριθμός αγροτικών εργαλείων, όπως το χαρακτηριστικό κυπριακό ξυλάλετρο και το δουκάνι (αδοκάνα). Στον τοίχο δεξιά βρίσκεται ένα καλούπι για την κατασκευή σουβάντζας από γύψο, στο οποίο παριστάνονται ο άγγελος φύλακας, κληματαριές και δύο αετοί αντικριστά που κοιτάζονται. Στον ίδιο χώρο εκτίθενται και σκεύη για την παραγωγή κρασιού και ζιβανίας (ρακί). Ομοιώματα χωρικών με αγροτική ενδυμασία στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Λεμεσού. Εξωτερική άποψη του Μουσείου Λαϊκής Τέχνης Λεμεσού, στην Κύπρο.